Định giá thương hiệu thời hội nhập

"Định giá thương hiệu thời hội nhập" là chủ đề của hội thảo, do Cục Sở hữu Trí tuệ, Bộ KHCN và Tạp chí Thương hiệu Việt tổ chức ngày 18/4/2010, tại TP.HCM.

Chưa có tài liệu khoa học định giá thương hiệu Việt

Ông Hải Đăng, Tổng biên tập Tạp chí Thương Hiệu Việt cho biết, hội thảo nhằm hưởng ứng Ngày Sở hữu trí tuệ thế giới (26/4/2010) đồng thời cung cấp kiến thức và kinh nghiệm cho doanh nghiệp trong định giá tài sản trí tuệ, đặc biệt là sáng chế và nhãn hiệu, giúp doanh nghiệp xác định giá trị đích thực cho thương hiệu và tài sản trí tuệ của mình trong việc phát triển, kinh doanh, kêu gọi đầu tư, cổ phần hoá, chuyển nhượng thương hiệu…

Theo ông Đăng, thương hiệu là tài sản quan trọng của doanh nghiệp và là niềm tự hào của Quốc Gia và thực tế chúng ta đã chứng kiến trên thế giới từng diễn ra nhiều trường hợp định giá thương hiệu khi doanh nghiệp cổ phần hoá, tham gia thị trường chứng khoán, kêu gọi đầu tư, chuyển nhượng thương hiệu…Tại Việt Nam, nhu cầu định giá thương hiệu đã và đang hình thành, xuất hiện một số đơn vị làm dịch vụ đánh giá thương hiệu, định giá thương hiệu cho doanh nghiệp.

"Trên thị trường hiện cũng có nhiều tài liệu nước ngoài về định giá thương hiệu và trở thành cẩm nang cho các nhà tư vấn, dịch vụ định giá thương hiệu mới thành lập ở Việt Nam. Nhưng thực tế lại chưa có tài liệu nào được nghiên cứu một cách khoa học trên nền tảng của Việt Nam", ông Đăng nói.

Sẽ thiệt thòi nếu không được hạch toán

Theo ông Đăng, cụm từ thương hiệu mới được phổ biến cách đây mấy năm và được giới doanh nhân, các nhà kinh tế học và các nhà quản lý quan tâm. Nhưng tài sản vô hình nói chung hay thương hiệu nói riêng chưa chính thức được công nhận trên các báo cáo tài chính.

Quyết định số 206/2003/QĐ-BTC ngày 12/12/2003 của Bộ Tài chính ban hành chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định chưa quy định thương hiệu là tài sản cố định vô hình nên chưa có cơ sở hướng dẫn hạch toán. Điều này sẽ gây nhiều trở ngại và thiệt thòi cho doanh nghiệp trong quá trình hội nhập, khi việc mua, bán, sáp nhập công ty đã trở nên phổ biến hơn. Nhà nước cũng sẽ bị thất thoát trong quá trình cổ phần doanh nghiệp quốc doanh.

Hiện nay, Việt Nam đang hình thành những thương hiệu nổi tiếng, nhiều thương hiệu đã chứng minh giá trị của mình trong việc chinh phục thị trường. Đã có những trường hợp mua, bán thương hiệu và nhiều hệ thống nhượng quyền. Các chủ nhân đã không tránh khỏi lúng túng, khó khăn trong việc định giá thương hiệu khi có nhu cầu cổ phần hoá hay góp vốn liên doanh bằng chính thương hiệu. Ngay cả thương hiệu được công nhận như tài sản vô hình chính thức cũng sẽ phát sinh nhiều khó khăn và tranh cãi khác quanh công thức, kết quả đánh giá mà doanh nghiệp sử dụng thường mang tính chủ quan.

Định giá nhãn hiệu hay thương hiệu?

Theo ông Trần Nam Long, Phụ trách phòng tư vấn, giám định, Viện Khoa học Sở hữu trí tuệ thì khi định giá doanh nghiệp cần phải xác định rõ định giá thương hiệu hay nhãn hiệu?. Thương hiệu có nhiều định nghĩa: là toàn bộ doanh nghiệp hoặc một phần của doanh nghiệp, là sự kết hợp giữa nhãn hiệu và tên thương mại, là tên viết tắt của doanh nghiệp, có uy tín trên thị trường…

Trong khi đó, nhãn hiệu là bất kỳ một dấu hiệu hoặc sự kết hợp của dấu hiệu có khả năng giúp phân biệt hàng hoá hoặc dịch vụ của một doanh nghiệp với hàng hoá, dịch vụ của những doanh nghiệp khác. Các dấu hiệu gồm các từ, kể cả tên riêng, chữ cái, chữ số, yếu tố hình và tổ hợp màu sắc cũng như tổ hợp bất kỳ của các dấu hiệu đó, phải có khả năng được đăng ký là nhãn hiệu hàng hoá…

Ông Long dẫn chứng theo Russell Parr và Gordon Smith thì một lỗi thường gặp trong các báo cáo định giá thương hiệu là không chỉ rõ thương hiệu đó là gì, gồm những đối tượng nào, ví dụ nói thương hiệu Coca-Cola được Interbrand định giá 70,45 tỷ USD năm 2003 nhưng trong báo cáo không nói rõ thương hiệu bao gồm những gì: chỉ là những sản phẩm nước ngọt mang nhãn hiệu Coca-Cola hay cả tên thương mại, có bao gồm Sprite, Fanta hay không, có bao gồm Coke, Coca-Cola Diet không…

Ở nước ta, Thông tư 146/2007/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định gián tiếp thương hiệu gồm nhãn hiệu và tên thương mại của doanh nghiệp và tại nhiều cuộc định giá thì thương hiệu được định giá cũng gồm 2 đối tượng này nhưng làm nảy sinh nhiều vấn đề đó là: có 2 thành phần cấu thành "thương hiệu", mỗi thành phần chịu sự điều chỉnh khác nhau của luật pháp nên hoàn toàn có thể coi là những tài sản độc lập và có thể định giá riêng biệt, vậy tại sao phải gộp lại trong khái niệm thương hiệu? Bên cạnh đó, không phải trường hợp nào nhãn hiệu và tên thương mại cũng đi liền nhau. Do vậy việc gắn nhãn hiệu và tên thương mại là không cần thiết và làm phức tạp hoá quá trình định giá…

Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 quy định: " Quyền đối với tên thương mại chỉ được chuyển nhượng cùng với việc chuyển nhượng toàn bộ cơ sở kinh doanh và hoạt động kinh doanh dưới tên thương mại đó ". Như vậy, nếu góp vốn liên doanh bằng tên thương mại (cho thuê quyền sử dụng) với tư cách là một loại tài sản độc lập là không hợp pháp… Như vậy, mặc dù được sử dụng rộng rãi nhưng trong từng hoàn cảnh mà thương hiệu lại có nội hàm riêng, dùng để chỉ đối tượng hoặc nhóm đối tượng khác nhau. Chính vì sự linh động, thiếu tính ổn định của khái niệm mà thương hiệu chưa thể coi là đối tượng hoạt động định giá.

Ông Long cũng đã đưa ra một số phương pháp định giá nhãn hiệu được dựa trên chi phí quá khứ, chi phí thay thế, sử dụng cách tiếp cận thị trường chiết khấu dòng tiền, tính toán tham số… Tuy nhiên, mỗi doanh nghiệp có đặc thù khác nhau nên cần chọn cho mình phương pháp định giá phù hợp.

(Thanh Phương -

Theo Pcworld Viet nam)

Share: